Cognac proeven; een uitgebreide uitleg
Over cognac; de basis
Cognac, een unieke drank! Cognac is een wijnspirit die over de hele wereld wordt gewaardeerd en alleen in de Cognac-regio wordt geproduceerd. De wijngaarden van de Cognac-appellatie beslaat ruim 78.000 hectare, verdeeld over zes crus. Cognac is afkomstig van een selectie witte druivensoorten, voornamelijk Ugni blanc. Cognac wordt geproduceerd op een terroir dat zich uitstrekt tussen Charente, Charente-Maritime en enkele gemeenten in de Dordogne en Deux-Sèvres. De wijnstokken bloeien volop op dit terroir met klei-kalksteengrond en een mild zeeklimaat.
Voor we aan de slag gaan met het proeven van Cognac, eerst een paar basis-begrippen en regels rondom Cognac en zijn productie;
- Cognac wordt traditioneel gemaakt door wijnspirits van verschillende leeftijden uit verschillende productiegebieden te mengen, hoewel dit geen vereiste is
- Cognac behoudt altijd de leeftijd waarop het is gebotteld, aangezien spirits, in tegenstelling tot wijn, niet evolueren na het bottelen
- Cognac rijpt zonder onderbreking, uitsluitend in eikenhouten vaten
- De leeftijd van een spirit komt overeen met het jongste component van de blending
- Cognac mag niet worden verkocht voordat het minimaal twee jaar gerijpt is
- Cognac production and aging conditions are recorded and regulated in the specifications, which guarantee its originality and uniqueness
- De Congac regio wordt verdeeld over 6 cru’s, te weten
- Grande Champagne
- Petite Champagne
- Borderies
- Fins Bois
- Bons Bois
- Bois Ordinaires/ Bois a Terroirs
- De meeste cognac wordt gemaakt door de vier grote bedrijven: Hennessy, Remy Martin, Martell en Courvoisier, multinationals. Ze kopen en rijpen sterke drank en distilleren het zelf.
- De Cognac-regio produceert ongeveer 180 miljoen flessen per jaar en exporteert 98% van de productie
Hoe wordt Cognac gemaakt?
Van Ugni blanc tot Colombard via Folle blanche, Montils, Sémillon en Folignan, Cognac wordt gemaakt van witte druiven(soorten) met een laag suikergehalte en een hoge zuurgraad om te voldoen aan de criteria van de Charente-distillatie. Meest gebruikt wordt de Ugni Blanc; deze druivensoort met middelgrote ronde bessen en een dunne schil is aanwezig in meer dan 98% van de wijngaarden van de appellatie Cognac en komt eigenlijk uit Toscane, in Italië.
Deze druivensoort is zeer productief, heeft een hoge zuurgraad en een laag suikergehalte, wat resulteert in een wijn met een laag alcoholgehalte (8 tot 9% vol.). Deze zeer uitgesproken zuurgraad is een essentiële troef en zorgt uiteraard voor het behoud van de toekomstige wijn. Het relatief neutrale maar evenwichtige profiel maakt het een ideale druivensoort voor de productie van wijnen die geschikt zijn voor de productie van eaux-de-vie van hoge kwaliteit. Na destillatie produceert het een delicate en bloemige eaux-de-vie, geschikt voor rijping. Gemengd met andere, meer aromatische variëteiten, geeft het volume en finesse.
We starten dus met druiven… Deze worden gefermenteerd tot een lichtzure wijn met ongeveer 8% alcohol, wat ideaal is voor distillatie. Er mag geen zwavel (een conserveermiddel) worden toegevoegd, omdat dit de resulterende brandewijn zou bederven, dus de wijn moet binnen enkele maanden na de fermentatie worden gedistilleerd.
De wijn wordt twee keer gedistilleerd in traditionele pot stills, net als bij malt whisky (hoewel de stills meestal kleiner zijn). Brandewijnen die zijn ontworpen voor lange rijping, worden vaak gedistilleerd op de lie, gist die overblijft van de fermentatie, terwijl brandewijnen die bedoeld zijn om jonger te worden gedronken dat niet zijn. De eau-de-vie (heldere nieuwe spirit) rijpt in Franse eikenhouten vaten van ongeveer 300-400 liter. Meestal brengt de spirit enige tijd door in nieuw eikenhout voordat hij wordt overgebracht naar gebruikte vaten om te voorkomen dat hij te houtachtig wordt. Cognac is meestal een mix van leeftijden en subregio’s en wordt verkocht volgens een aanduiding, bijvoorbeeld VA, VSOP, XO.
VS staat voor Very Special en is minimaal twee jaar gerijpt; VSOP staat voor Very Special Old Pale en is minimaal vier jaar gerijpt; XO staat voor Extra Old en is minimaal tien jaar gerijpt (tot 2018 was dit slechts zes jaar!) In de praktijk zijn de meeste XO’s ouder. Er is ook Napoleon, minimaal zes jaar, en Hors d’ Age, wat ‘beyond age’ betekent, wat minimaal tien jaar is, maar meestal wordt gebruikt voor veel oudere dranken. Je zult ook leeftijdsaanduidingen op flessen zien, die net als bij whisky een minimumleeftijd aangeven, evenals vintage releases en, zelden, single estate of zelfs single vineyard.
Hoe drink je Cognac?
Cognac wordt traditioneel puur gedronken na een maaltijd in een groot ballonglas of in een kleiner steelglas zoals dat wordt gebruikt om whisky te proeven. Maar het is ook een veelzijdige mixer. Toen rogge, bourbon en Schotse whisky werden gedronken door grijze boerentypes, was cognac het originele cocktailingrediënt in klassiekers als de Old-Fashioned, Sazerac of Mint Julep. Specifieke cognaccocktails zijn de Vieux Carré (cognac, bourbon, bitters, vermout en Benedictine), de Sidecar (cognac, citroensap en triple sec) en de Horse’s Neck (cognac, ginger ale en bitters). Cognac is erg geschikt voor eten – lichtere stijlen kunnen worden gedronken met oesters of ceviche, terwijl rijkere XO’s erg goed passen bij chocolade, noten en gedroogd fruit. En natuurlijk heeft de sigarenroker geen betere vriend dan een zachte oude cognac.
Het brede scala aan aroma’s verrast altijd, terwijl het de zintuigen en het geheugen aanspreekt. Van het uiterlijk tot de neus en het gehemelte, het proeven van wijnspirits is een kwestie van subtiliteit en finesse. Om het meeste uit uw Cognac-proefervaring te halen, is het de moeite waard om de tijd te nemen om de kleur, het aspect en de aroma’s te observeren en vervolgens te genieten van de heerlijke smaken.
Hoewel die enorme “brandy-ballonnen” leuk zijn om je cognac in te laten ronddraaien zijn ze niet ideaal om te proeven. Het probleem met een groot snifterglas is dat het alcohol laat verdampen, dus als je je neus erin steekt, krijg je alleen maar alcoholdampen in plaats van de heerlijkheid van cognac. In plaats daarvan raden we je aan om iets kleiners te gebruiken. Dit kan een whiskyproefglas zijn zoals een Glencairn, een speciaal cognacglas of een sherry copita. Oké, zintuigen in de aanslag? Laten we gaan proeven!
UITERLIJK:
Het uiterlijk van je Cognac kan je al veel vertellen over hoe deze zal smaken. Over het algemeen geldt: hoe donkerder de Cognac, hoe ouder deze zal zijn en hoe meer houtkarakter deze zal hebben. Een bleke brandewijn zal daarentegen meestal lichter en fruitiger zijn. Maar wees voorzichtig; schijn kan bedriegen! Veel Cognacs bevatten boise (een soort houtextract) en/of karamel.
Draai het glas voorzichtig rond en observeer de kleur, helderheid, viscositeit en tranen van deze zeer delicate wijnspirit. Dit staat bekend als het laten ‘huilen’ van Cognac. Laat de tranen langs de zijkant van het glas lopen en de helderheid ervan onthullen: kristalhelder, helder, troebel of wazig. Kantel het glas en beoordeel de viscositeit: waterig, stroperig of olieachtig. Bekijk vervolgens de kleur, die varieert van helder tot donker amber, afhankelijk van de leeftijd, herkomst, het type eikenhout dat is gebruikt en het unieke karakter.
IN DE NEUS:
De eerste keer dat je het glas naar je neus brengt, zul je de meer vluchtige aroma’s opmerken, bekend als de “eerste neus”.
Giet ongeveer een centimeter in uw proefglas, neem een kleine snuif, niet een grote inhalatie. Denk na over wat u ruikt; ruikt het zoet, denk aan honing of toffee? Wat voor fruitige tonen krijgt u, zoals perzik of appel? Zijn de vruchten vers of gedroogd, of beide? Dan zijn er nog allerlei andere smaken die u kunt krijgen, zoals walnoten, chocolade, tabak of gebak. Rijkere hout- en tabak- en gedroogde fruittonen suggereren leeftijd, terwijl zeer verse fruit- en lichtere bloemige smaken meestal in jongere flessen te vinden zijn.
Als u niet veel geuren meekrijgt, wacht dan even. Veel sterke drank heeft een tijdje nodig om in het glas te komen. Maar laat het niet uren staan, anders begint de alcohol te verdampen!
DE SMAAK:
Wanneer de cognac in contact komt met uw tong en gehemelte, stimuleren de smaken uw smaakpapillen en receptoren, waardoor de cognac rond, zacht, rijk, verfijnd, licht, etc. wordt. Geniet van de sensaties die van het puntje van uw tong naar de achterkant van uw mond reizen, waarbij u de zoetheid, zoutheid, frisse zuurgraad en bitterheid van de cognac in zijn unieke elegantie en aromatische complexiteit proeft.
Bijna alle cognac is ontworpen om onverdund te drinken, dus het is niet gebruikelijk om te verdunnen met water zoals bij whisky – hoewel je dat wel zou kunnen doen als je dat zou willen
Neem een klein slokje om je mond te laten wennen aan alcohol, spoel het rond en slik het door. Neem nu een iets grotere slok, probeer een beetje in te ademen als het in je mond is om de brandewijn te beluchten. Spoel het goed rond je mond zodat het elk deel bedekt en slik het dan door (of je kunt het uitspugen als je zware machines moet bedienen).
Denk nu eens na over hoe de Cognac smaakt; let op fruit, hout, noten, kruiden en andere aromatische tonen, net zoals je zou doen bij het ruiken. Maar ook op het gevoel in de mond. Voelt het dik of dun aan? Kun je tannines voelen zoals in een rode wijn? Iets lichts en fruitigs is waarschijnlijk jonger, terwijl iets zwaars met uitgesproken houttannines langer in het vat heeft gezeten.
DE AFDRONK:
Hoe lang duurt de afdronk? Je hoeft hier geen stopwatch bij te pakken, maar denk gewoon na over hoe lang de smaak blijft hangen. Bij echt goede oude cognacs kan het wel een half uur of zelfs langer duren…
Proef-tips
- Zorg ervoor dat er geen concurrerende geuren zijn, zoals scherpe kookgeuren, aftershave/parfum of tabak. Bewaar de sigaren voor later.
- Maak altijd aantekeningen. Als je je proefvaardigheden wilt verbeteren, kun je dat het beste doen door eenvoudige aantekeningen te maken over de cognac die je proeft en deze ergens op te slaan, zoals in de Cellartracker-app. Op die manier kun je ze later nog eens raadplegen.
- Proef met andere liefhebbers, voer een discussie, discussieer, wissel openhartig meningen uit. Neem het alleen niet al te serieus allemaal, en geniet vooral 🙂
- Cognac met ijs; cognac geserveerd “on the rocks” is ideaal als aperitief, ongeacht de puristen die het respectloos vinden om het te “vervuilen”. Een VSOP Cognac is bijvoorbeeld bijzonder lekker op deze manier geserveerd. De koude temperatuur vermindert de indruk van alcoholische kracht van de Cognac, terwijl de talloze gekonfijte en gedroogde fruitaroma’s vrijkomen.
- Cognac & Desserts; cognac is ideaal in combinatie met heerlijke gerechten, vooral desserts zoals Crème brûlée met VS Cognac of tarte Tatin met Frozen Cognac zijn absoluut voortreffelijk! Of, voor een lichtere optie, waarom probeert u Cognac niet te combineren met fruit? Gekoelde verse ananas met Frozen VS is een match made in heaven.
Cognac & koffie; net als whisky in Irish Coffee is Cognac de perfecte metgezel van koffie. Het kan worden geproefd als begeleiding bij een fijne espresso of als shot in koffie.
COGNAC PAIRING?
Waarom probeert u de app «Cognac Pairing» niet? De mobiele app “Cognac Pairing” begeleidt beginners en experts bij Cognac-foodcombinaties. Kies op type gerecht of Cognac om de perfecte combinatie te creëren op basis van wat u bij de hand hebt! De app “Cognac Pairing” biedt een perfecte gids voor Cognac-foodcombinaties, handig voor zowel beginners als experts. Er is een breed scala aan recepten en combinaties gemaakt om te delen met familie en vrienden. Essentiële Cognac-foodcombinaties zijn altijd binnen handbereik met onze praktische, gebruiksvriendelijke mobiele app! Gratis te downloaden op Android en Apple;
DE LINE-UP:
Philbert Grande Champagne - Oloroso Sherry Cask
Philbert Rare Cask Finish Sherry Oloroso is een bijzondere cognac. Het is de eerste waarbij een finish op Oloroso-vaten is gebruikt, wat aroma’s van geroosterde walnoten, amandel en rode bessen geeft. Omdat voor sherry ook druiven worden gebruikt, is het cognac-producenten toegestaan om oloroso-vaten te gebruiken.
- Gebied: Grande Champagne
- Druif: ugni blanc
- Leeftijd: 4 jaar
- Alcoholpercentage: 41,5 %
Bache Gabrielsen VSOP Triple Cask
Bache Gabrielsen VSOP Triple Cask is samengesteld uit 80% Fins Bois en 20% Petite Champagne. Deze cognac heeft 4,5 tot 15 jaar gerijpt. Het jonge distillaat rijpt eerst op kleine eiken vaten, daarna samen met andere eaux-de-vie op grote vaten om vervolgens een verfijning te krijgen op wederom kleinere vaten. Het is met name de laatste rijping die een ronde en elegante cognac oplevert.
De aromatische structuur brengt de elegantie van Petite Champagne en de fruitige aroma’s van Fins Bois naar voren. Deze zachte blend van zorgvuldig geselecteerde “eaux-de-vie” onthult aroma’s van volwassen hout, vanille, gedroogde vruchten (abrikozen, amandel, dadels, noten), bananen en oosterse specerijen.
- Gebied: Fins Bois (80%) en Petite Champagne (samen 20%)
- Druif: ugni-blanc
- Leeftijd: 4,5 – 15 jaar
- Alcoholpercentage: 40 %
L'Heraud Petite Champagne Cuvée 20 Ans
Een Cuvée van enkel 20 jaar oude cognac. Een warm kruidige, uitgebalanceerde cognac met tonen van geflambeerd fruit. Delicaat, complex en uitbundig.
De familie L’Héraud is sinds 1785 bezig met het maken van wijn en Cognac. Vandaag de dag produceren ze niet alleen Cognac, maar ook Pineau des Charentes en Armagnac. Andrée en Guy L’Héraud concentreren zich met name op de traditionele wijze van het maken van Cognac. Deze kennis zullen zij op een dag weer doorgeven aan hun kinderen en kleinkinderen.
Rémy Martìn Tercet
Remy Martin Tercet is een unieke Cognac Fine Champagne gemengd van aromatische eaux-de-vie met tonen van vers tropisch fruit. Tercet weerspiegelt de stijl van het Maison en verlicht een nieuw pad voor cognac.
Drie talenten kwamen samen om Remy Martin Tercet te creëren: de Cellar Master, de Master Distiller en de Wine Master. Boommannen van hun tijd, elk met de erfenis van generaties meesters voor zich, combineerden hun unieke expertise om het beste van wat de natuur te bieden heeft te onthullen. Een unieke Cognac Fine Champagne, gedurfd, fris en fruitig met een verrassend lange afdronk.
Christian Drouin Calvados x Hine Cognac Finish
Geen Cognac, maar een calvados met een gedeeltelijke rijping op een ex-Cognac vat! De Hine Angels is een mooie 17 jaar oude Pays d’Auge Calvados, met een rijping van 6 maanden in 3 ex-cognac vaten van Hine.
Deze ex-Cognacvaten zorgen voor florale smaken en zijdeachtige tannines. En het is traditie om oude cognac vaten te gebruiken voor de rijping van Calvados. Dus het was voor Guillaume Drouin overduidelijk dat de vaten van Hine uitstekend geschikt zouden zijn voor de Experimentele range van Drouin. Hij heeft een 17yo Pays d’Auge Calvados uitgekozen omdat die goed combineert met de rijke smaken van de Hine.
Delord Armagnac 1993 Vintage - bottled for Bresser & Timmer
Speciaal gebottelde Armagnac van Delord, voor het 30 jarige jubileum van importeur Bresser & Timmer! Récolte 1993 Vintage, 30 jaar oud, gebotteld op 42% alc.
Cognac vs Armagnac;
Wat is het verschil tussen cognac en armagnac? De twee grote Franse druivenbrandewijnen verschillen op een aantal cruciale manieren van hun lange geschiedenis tot druivensoorten en productiemethoden;
- Cognac wordt gemaakt op korte afstand van de havens van La Rochelle en Bordeaux en is altijd exportgericht geweest. Veel van de bedrijven zijn ook opgericht door buitenlanders: Hennessy uit Ierland, Martell uit Jersey en Hine uit Engeland. Armagnac daarentegen ligt in het binnenland en het grootste deel van de productie wordt in Frankrijk geconsumeerd. Je zou Armagnac de neef van het land kunnen noemen, maar dat wil niet zeggen dat de een beter is dan de ander…
- De Cognac-regio heeft een maritiem klimaat, wat betekent dat het in de zomer koeler is, maar in de winter niet te koud. Armagnac ligt verder naar het zuiden en heeft een continentaal klimaat, wat betekent dat de zomers warmer zijn maar de winters kouder. Armagnac produceert slechts zes miljoen flessen per jaar, waarvan ongeveer de helft wordt geëxporteerd. Een groot deel van de productie is in handen van onafhankelijke boeren die ook tabak verbouwen, vee houden en wijn maken.
- Ongeveer 98% van de cognac wordt gemaakt van één druivensoort, ugni blanc, terwijl Armagnac een meer gevarieerde wijnbouw heeft met vier druivensoorten die domineren: folle blanche, ugni blanc, colombard en baco.
- Cognac wordt twee keer gedistilleerd in pot stills, net als bij malt whisky. De meeste Armagnac wordt gedistilleerd in een column still, maar dit zijn niet de enorme kolommen van graanwhiskydistilleerderijen die alcohol met een hoog alcoholpercentage produceren. Armagnac-stills zijn veel kleiner met minder platen en produceren een scherpe drank van tussen de 50 en 60%. Een kleine hoeveelheid wordt gedistilleerd met de cognacmethode.
- Armagnac is vaak voller van smaak en vaak een beetje wild (hoewel dat niet wil zeggen ruw) en Cognac is vaak zachter en eleganter. Dat gezegd hebbende, je krijgt Cognacs van kleine producenten die net zo eigenzinnig zijn als Armagnac, en Armagnacs die net zo gepolijst zijn als de meest chique XO van Cognac.